April 2011 Katy Sherriff, journaliste VPRO-radio
Wat doet Casa Amiga precies?
Irma Casas vertelt dat ze juridische en medische hulp verstrekken aan vrouwen en meisjes die op wat voor manier dan ook te maken hebben gehad met geweld.
Vanwege het toegenomen geweld heeft Casa Amiga ook andere taken op zich genomen, zoals het helpen bij rouwverwerking. En deze hulp is weer vooral gericht op vrouwen en kinderen.

Hoeveel kinderen komen in aanraking met geweld in deze stad?
Wij helpen hier ongeveer 20 kinderen in groepsverband. De situatie is vooral ernstig vanwege de angst die er heerst in deze stad. Mensen zouden eigenlijk bij moord of bij verkrachting moeten kunnen aankloppen bij officiële instanties en bij ons om hulp moeten komen bij alle andere vormen van huiselijk geweld. Maar ze zijn zo angstig dat ze niet durven of niet in staat zijn het risico te nemen aangifte te doen of hulp te zoeken. Dat komt door het grote basisprobleem: de straffeloosheid. ‘Ik kan nu wel aangifte doen, maar de kans dat er iets mee gebeurt is heel erg klein; ik kan wel vertellen wat ik weet, maar het risico dat ik dan loop is wel heel groot.’ Dus mensen laten dat achterwege en de overheid stelt daarom weer dat er niets gebeurt. Een vicieuze cirkel.

Voor de vrouwenmoorden is hier jaren geleden heel veel internationale aandacht geweest, zeker na de moord op Hester, de eerste buitenlandse vrouw.
Hoe is dat nu hier? Is er iets veranderd?
Het probleem is dat de vrouwenmoorden gewoon doorgaan. Hier in de stad is het aantal gestegen, vorig jaar meer dan 300. Helaas is de aandacht voor dit probleem, zeker internationaal, helemaal aan het verdwijnen door de zogenoemde drugsoorlog die vanuit de staat wordt gevoerd en alles overschaduwt. Alles valt nu onder die grote paraplu van de war on drugs. Wanneer er vrouwen worden vermoord en dit wordt onderzocht, dan luidt het antwoord al gauw dat die vrouwen zeker wel te maken zouden hebben met die bendes of die drugshandelaar, of dat ze zelf gebruikers waren, kortom, het zal wel niet pluis zijn geweest.

Nu is er een uitspraak geweest van het Inter-Amerikaanse Hof voor de mensenrechten waarin de Mexicaanse Staat op de vingers is getikt. Is er iets veranderd hierna?
Die aanbeveling van het mensenrechtenrapport van het Inter-Amerikaanse Hof is een bron van hoop. Tegelijkertijd zien we dat de regering vooral de schijn ophoudt dat ze reageren op de aanbevelingen, door met cijfers te goochelen en door in de media te verkondigen dat ze allerlei dingen doen. Bij navraag blijken de families helemaal geen hulp te ontvangen. Ze worden eerder onder druk gezet om bijvoorbeeld een huis te accepteren en hun mond te houden dan dat er langer gezocht wordt naar gerechtigheid en rechtsvervolging. Dat valt samen met de omstandigheid dat Casa Amiga steeds vaker onder druk komt te staan en bedreigd wordt en dat de overheid ook daar met de mond belijdt te ondersteunen maar in feite geen vinger uitsteekt om werkelijk iets te doen.

Niet alleen in Juárez worden vrouwen vermoord,  maar in heel Mexico. Wat maakt Juárez zo anders?
Vrouwenmoorden zijn in Juárez al zo lang aan de gang en er is al zoveel aandacht voor geweest, nationaal en internationaal. Er zijn studies gemaakt, diagnoses gemaakt, er is informatie welke zones gevaarlijk zijn voor vrouwen en onder welke omstandigheden. Daar kan je beleid op zetten, initiatief nemen, maar dat gebeurt niet. Dat maakt Juárez anders. Elders in Mexico worden ook grote aantallen vrouwen vermoord, maar daar is de informatieachterstand nog zo groot dat het misschien moeilijk is er iets aan te doen.

Wat zou er volgens Irma Casas moeten gebeuren vanuit de overheid?
De overheid is steeds op zoek naar veelomvattende hervormingen, een transformatie van het systeem. Dat systeem omvat heel veel en is al redelijk op orde. Maar fundamenteel ontbreekt de politieke wil om zaken te veranderen. Dat manifesteert zich vooral in de militarisering. De komst van de federale politie heeft het geweld enorm doen toenemen en er is geen enkele wil om daar serieus naar te kijken en daarmee ook de vrouwenmoorden onder de loep te nemen.

Nu is er een toename van bedreiging van activistes in Juárez. Wat krijgt u daarvan mee?
Irma ziet de laatste tijd twee vormen van bedreiging. Aan de ene kant intimidatie, maar ook ordinaire afpersing, auto’s worden gestolen en het gebouw is beschoten. Medewerkers worden gebeld en er wordt om geld gevraagd. Aan de andere kant zijn er gewelddadige confrontaties: mannen komen hun vrouwen zoeken en ze komen tegenwoordig vaak gewapend en maken veel stennis. Daar komt bij dat Casa Amiga soms te maken heeft met vrouwen die op een of andere manier misschien banden met die onderwereld hebben, bijvoorbeeld doordat ze getrouwd zijn met een gewelddadige politieagent of een relatie hebben met een drugshandelaar. Dat maakt het voor de medewerkers en vrijwilligers van Casa Amiga ingewikkeld.
Het sleutelwoord is een sterk toegenomen kwetsbaarheid.

Is er een toename te merken van bedreigingen sinds de militarisering van Juárez?
Zeker, opmerkelijk hierbij is dat de negatieve effecten vooral veroorzaakt worden door de federale, landelijke politie en veel minder door het leger. We kregen hier soldaten en vroegen hun het pand te verlaten om geen angst te veroorzaken bij vrouwen en kinderen. Dat gebeurde dan, maar de federale politie reageert anders, die maakt hier dan grapjes over en maakt zo het voorstel belachelijk. Zo brengt juist de federale politie heel veel dreiging.

Ondanks deze bedreiging zijn er in Juárez nog steeds wel veel activistes actief en het lijkt wel steeds meer elke dag. Waar komen die vandaan en waar komt die moed vandaan?
Dit is karakteristiek voor Juárez. Juist omdat hier zoveel onderdrukking is komen mensen in beweging en gebruiken al hun kracht en besluitvaardigheid om de strijd aan te gaan. De overeenkomst met de moeder van Hester die hier is gestorven, is heel groot. De activiteiten van de stichting Hester zijn een goed voorbeeld van een soortgelijk proces.

Jullie werken ook samen met andere organisaties die opkomen voor vrouwenrechten?
We onderhouden een netwerk met verschillende vormen van vrouwenrechten, bijvoorbeeld voor seksualiteit, geboortebeperking of kiesrecht. Zo onderhouden we contacten met andere locaties maar ook met andere landen. Kijk naar de stichting Hester, die steunt ons financieel, maar ze zijn ook heel geïnteresseerd en vragen ons over onze werkzaamheden te vertellen. Dat is weer interessant voor de Vrienden van de stichting Hester.
Zulke steun krijgen we niet van de overheid. We hebben een vrouwonvriendelijke regering. De overheid strijdt tegen de drugshandel en is niet bezig met vrouwenmoorden. 

Wat is jullie strategie op dit gebied?
Praten over de situatie met mensen van de internationale pers zoals jullie. Dat doe ik veel. Hier roepen ze tegen me dat ik niet zoveel moet praten, maar ik ken geen andere manier. Ik geef toe dat het geweld sommige mensen en collega’s verlamt. Ook mensen die ik in het netwerk tegenkom. Ze willen het risico niet lopen…