Ciudad Juárez, aankomst bij Casa Amiga

Na een reis van 15 uur vliegen kwamen we om 1 uur ‘s nachts aan in ons hotel in Juárez. Een goed moment om in een diepe slaap te vallen. De volgende ochtend startten we met een stevig ontbijt: bruine bonen, taco’s, eieren, vlees, groenten. Vervolgens stond Irma Casas, directeur van Casa Amiga, klaar om ons mee te nemen naar Casa Amiga. Een uur rijden met de auto. Alle afstanden zijn niet te vergelijken met de stukken die we hier te rijden hebben. Je zit altijd minstens een uur in de auto van het ene plekje naar het andere. Je kunt beter maar niet om je heen kijken, dan maak je je ook geen zorgen of het goed gaat of niet.

Cursus zelfverdediging

We vielen meteen met onze neus in de boter! Midden in de cursus Zelfverdediging die al aan de gang was. Een groep van een twintigtal vrouwen, gewapend met stootkussens stond gedecideerd te schoppen en te slaan. Sommigen deden het alsof het een gymnastiekles was, anderen gingen met een fanatisme aan de slag waaruit bleek dat je die niet tegen moest komen als ze kwaad op je waren!

Na de cursus gingen de vrouwen en de meisjes in een kring zitten vertellen. Het waren schrijnende verhalen over hun leven met geweld. De een was misbruikt toen ze zeven was. De andere had een man die haar zonder reden de huid vol schold. Een was overvallen in het donker toen ze bij de bus stond te wachten op weg naar haar werk. Een vrouw had haar dochter bij zich, want ze wilde dat die zich in ieder geval ook zou kunnen verdedigen. De dochter van 11 was laaiend enthousiast over de cursus en gaf de oefeningen weer door aan haar vriendinnetjes.

Het meest indrukwekkend vond ik toch wel dat al die vrouwen beaamden dat ze niet meer bang waren. Ze durfden weer gewoon de straat op om boodschappen te doen. Hun angst was verdwenen en ze stelden dat je het zelfs aan het lopen kon zien. Dat klopte, allen straalden een zelfbewuste houding uit.

Ik was trots! De stichting Hester heeft deze cursus, die drie maanden duurt, bedacht én gefinancierd.

Financiën

Vervolgens heb ik me laten uitleggen hoe precies de financiële huishouding bij Casa Amiga werkt. Van te voren had het bestuur een aantal vragen op schrift gesteld en gemaild. Hierop kreeg ik nu keurig en uitgebreid schriftelijk antwoord dat mondeling werd toegelicht. Prettig om te zien dat Casa Amiga degelijk omgaat met de financiën en ze bijvoorbeeld, net als bij de stichting Hester een jaar reserve hebben opgebouwd in geval van nood.

Het bleek dat de stichting Hester op dit moment goed is voor een kwart van de inkomsten van Casa Amiga.

Bibliotheek

Uiteraard kregen we een rondleiding door Casa Amiga. Als eerste bezochten we de bibliotheek, waar het heerlijk rustig was, mensen zaten er op verschillende plaatsen te lezen. Alle boeken over emancipatie en voorkoming van geweld die ooit van Esther Chavez waren geweest stonden nu hier ter beschikking van iedereen.

De bibliotheek is door de stichting Hester financieel verwezenlijkt.

Bezoek aan het Netwerk voor Vrouwen uit Juárez

Toen we in 2007 in Ciudad Juárez waren, vroeg ik waarom de vrouwenorganisaties in die gigantische stad niet samenwerkten. Ik kreeg er geen duidelijk antwoord op. Wel werd een andere organisatie uitgenodigd, maar ik kreeg niet het idee dat het effect had. Ik vroeg het daarna terloops aan de procureur en aan de Mexicaanse ambassadeur toen ik hen in Brussel ontmoette. De procureur antwoordde dat de overheid in het verleden de verschillende organisaties nog al eens tegen elkaar had opgezet. Nu blijkt het tij gekeerd: ons volgende bezoek was aan het ‘Netwerk voor Vrouwen uit Juárez’. Alle organisaties zijn nu ondergebracht onder een koepel. En ieder vertelde over zijn of haar inbreng. Ik verstond het niet allemaal, maar het meest belangrijke voor mij was dat al deze groepen nu samenwerken.

De volgende dag hadden we opnieuw een bijeenkomst bij dit Netwerk. Nu was er een moeder uitgenodigd om mee te praten. Haar dochter was in 2012 verdwenen. De dochter was 19 en ging foto’s laten maken bij een modellenbureau. Ze kwam nooit meer terug. Wel werd ze nog een paar keer gezien door bekenden. Helaas was de politie te laat met het ondernemen van actie, zodat ze nog niet terecht is. Zal ze ooit nog thuiskomen?

Bezoek aan het Instituut voor Vrouwen tegen Geweld

Sinds een jaar bestaat er nu een officieel instituut, opgezet vanuit de overheid, speciaal ingericht voor vrouwen die slachtoffer zijn van geweld. Ik riep al jaren dat slachtofferhulp bekostigd zou moeten worden vanuit de overheid en nu bezochten we zo’n organisatie. Voor de vrouwen betekent dit dat ze niet langs de oorspronkelijke 17 loketten meer hoeven, maar in één gebouw terecht kunnen. Irma Casas, directeur van Casa Amiga kijkt er wel kritisch bij en wil in de gaten houden hoe het verder verloopt. ‘Een jaar is nog te kort om te bewijzen of het zoden aan de dijk zet.’

Bezoek aan monument voor de slachtoffers uit Juárez

De laatste dag in Juárez bezochten we het nieuwe monument dat is neergezet voor de slachtoffers uit Juárez. Het staat op de plaats waar vroeger de roze kruizen stonden. Het is een grote lege ommuurde ruimte. Van de ruim duizend vermoorde vrouwen staat van 25 vrouwen de naam in een zwart stuk marmer gegraveerd. Bij navraag blijkt dat de overheid de rest overdreven vond en het idee werd gestopt. Vreemd toch? Als dit een monument voor alle vrouwen is, willen nabestaanden toch de naam van hun dierbare tegenkomen?

Later in die week zaten we bij de procureur generaal. Aan het einde van het gesprek, dat ook over onderzoek van Hester ging, heb ik dit probleem toch even op tafel gelegd. Ten eerste heb ik gesteld dat ik er niet alleen voor Hester zat. Dat ik blij was met alle aandacht die er is voor het onderzoek naar Hesters moord, maar dat ik zo verschrikkelijk graag zou willen dat die aandacht ook zou worden besteed aan alle andere nabestaanden, die net zo veel aandacht verdienen als wij.

Verder heb ik hem gewezen op het feit dat maar 25 namen geplaatst waren op het monument voor de slachtoffers. Herkennen en erkennen worden op deze wijze onmogelijk.

Altaartjes voor Hester

Op 1 november is het in Mexico de gewoonte om mensen te gedenken waar je veel om hebt gegeven door daar een soort altaartje voor te bouwen. Het is een mengeling van een oud gebruik van de Azteken en het Allerheiligenfeest uit de RK-kerk. ‘

Er staat van alles op verschillende platforms. Je begint laag, daar ligt zout als reinigingsmiddel, een platform hoger ligt een stuk zeep, zodat de geesten hun handen kunnen wassen na de lange reis. Ook eten in de vorm van brood en mais ligt klaar.

Op een van de ochtenden hadden we al om half acht een afspraak met mijn advocate, voorafgaand aan de bijeenkomst met de procureur generaal. Ze vroeg eigenlijk wel vreemde dingen vond ik. Bijvoorbeeld als eerste vraag: ‘Wat vond Hester lekker en wat waren haar hobby’s? Ik begreep er niets van, maar vind het altijd leuk om ineens op zo’n manier weer in het verleden te duiken. Hester was gek op drop en paprika’s, hield van reizen en lezen…

Pas later, toen we het kantoor met de klinkende naam ‘Gerechtigheid voor onze Dochters’ binnenkwamen, begreep ik waarom de advocate de eerdergenoemde vragen had gesteld. Hier stond speciaal voor Hester een altaar, versierd met molens en het logo van de stichting Hester. Met boeken, een fototoestel voor op reis, paprika’s om op te eten als Hesters geest honger zou krijgen én zoete broodjes.

Bij Casa Amiga hadden ze voor Hester en Esther Chavez ook een altaar neergezet.

Mexico-Stad, bijeenkomst op de Nederlandse ambassade

Opnieuw een hoogtepunt van de reis! De Nederlandse ambassadeur, Dolf Hogewoning, had 40 gasten in de tuin van de residentie uitgenodigd. Vertegenwoordigers van Mexicaanse mensenrechtenorganisaties, een vertegenwoordiging van de Mexicaanse Overheid, een aantal andere ambassadeurs, onder wie de ambassadeur van het Europees Parlement en de Franse en Finse ambassadeur. Ook waren er een aantal andere ouders van vrouwen die vermoord waren, soms nog zo recent met van verdriet doorgroefde gezichten. Ik had hen zo graag willen troosten,

Nadat de ambassadeur ons had verwelkomd, kreeg ik het woord.

Mijn thema was het benoemen van verschillen tussen Mexico en Nederland als het gaat om politie en justitie.

‘Toevallig ben ik aan de andere kant van de wereld geboren, daarom vertel ik iets over de verschillen, want ik hoef niet over het immense verdriet te praten als je kind is vermoord.

‘Wij vertrouwen de politie in ons land, ze helpen je op zo’n moment. 80 tot 90% van de moorden wordt opgelost, dat is hier nog niet eens 1%. Ik kreeg informatie van de politie na de moord op Hester, ze zochten een bepaalde persoon, wisten waar hij woonde… daar vertrouw je dan op. Verder hadden we ons verdriet dat ons natuurlijk totaal in beslag nam. Na zes maanden kreeg ik ineens weer contact met een politiefunctionaris. Ze konden ons nu vertellen hoe de reis van Hester was verlopen. Ze was naar een opgraving geweest. Wat waren wij boos! Dat hadden we hen de week na de moord kunnen vertellen. We hadden dat samen met haar uitgezocht! De volgende keer dat ik intensief contact met de politie had, was in 2004. We waren voor het eerst in Juárez. We spraken met de politieman die Hester had gevonden. Ik liet hem de informatie zien die we gekregen hadden en die ons hoop had gegeven. ‘Tja’, zie hij toen: ‘dat is alleen maar informatie, maar dat zegt niets… Ik heb de moord een jaar onderzocht, toen werd ik weer op andere zaken gezet en hoe het verder ging was niet mijn verantwoordelijkheid.

Een volgend verschil in benadering is de overheid zelf. Ik heb veel, erg veel gehad aan vertegenwoordigers van de Nederlandse overheid. Met hulp van Buitenlandse Zaken is de zaak Hester aan de Inter Amerikaanse Commissie voor Mensenrechten gepresenteerd. Daar ligt het nu. Dat is een kwestie van jaren, dus we oefenen geduld uit, maar als het wordt behandeld, dan wordt de Mexicaanse overheid verantwoordelijk gesteld voor nalatigheid in het onderzoeksproces.’

Ook deze bijeenkomst bij de ambassade is een teken van steun van onze overheid.

De Wereldomroep, die met ons mee was, had een prachtige film gemaakt van ons bezoek. Natuurlijk staat die op onze website!

Tijdens de lunch voerden we een discussie over hoe we de vrouwenrechtenorganisatie het beste zouden kunnen helpen met hulp van buitenaf, zoals de stichting Hester en de ambassade. Deze punten worden op dit moment uitgewerkt.

Het was een prachtige en indrukwekkende bijeenkomst!

Interview bij CNN en een persbijeenkomst

De ochtend van de dag dat we weer terug zouden vliegen naar Nederland werd ineens het programma iets veranderd. We moesten eerst nog even een interview doen, geregeld door onze gastvrouw Marta Duran. We renden de deur uit naar de taxi. Weer een uur in de auto en uitgestapt bij het CNN- gebouw midden in het centrum van Mexico-Stad. Het interview was met Carmen Aristegui, een van de meest kritische en bekendste programmamaaksters voor heel Latijns- Amerika. De uitzending duurde 20 minuten. Om te zorgen dat de boodschap zo snel mogelijk overkwam werd het meteen simultaan vertaald. Diezelfde avond werd het al uitgezonden: ‘Moeder van de jonge vermoorde vrouw uit Nederland wordt activiste’

Daarna naar een persbijeenkomst… weer een half uur in de auto.

Er werd een berg microfoontjes voor mijn neus geschoven. Marta stelde dat inzicht in de verschillen die we bij de ambassade hadden gepresenteerd dienstig zouden kunnen zijn.

Als afsluiting van de tien dagen hadden we nog even tijd om over een markt met inlandse spulletjes te lopen en hier en daar een aandenken te kopen. Die avond stegen we op. Veilig en wel op weg naar huis!

Wat een indrukwekkende reis en wat een voldaan gevoel!

Namens het bestuur, Arsène van Nierop